De FHIR standaard - Waarom is deze zo relevant voor zorgorganisaties?

FHIR is de nieuwe standaard waarmee binnen en tussen zorgorganisaties gegevens worden uitgewisseld. Deze standaard kan voor een enorme doorbraak zorgen. Maar het werkt pas écht als iedereen meedoet. Dus ook apotheken, laboratoria, huisartsen, psychologen en psychiaters. In dit blog lees je wat de FHIR standaard precies inhoudt. Wat de relatie is met een andere belangrijke standaard in de zorgsector: MedMij. En wat er momenteel nog in de weg staat om de standaard breder in gebruik te nemen.

FHIR staat voor Fast Healthcare Interoperability Resources. Het is het nieuwste standaarden-framework van de internationale HL7-organisatie. Applicaties die gebruik maken van de FHIR standaard hebben implementeerbare bouwstenen (resources). Deze resources zijn de basis voor gegevensuitwisseling aan de hand van de FHIR standaard. FHIR maakt veel gebruik van bestaande webtechnologie. Om die reden is deze zeer geschikt voor de ontwikkeling van mobiele zorgapps.

De belangrijkste kenmerken van FHIR op een rijtje:​

• Het maakt gebruik van verschillende webstandaarden (o.a. XML, JSON, HTTP, OAuth).
• De FHIR specificaties zijn gratis en zonder beperkingen te gebruiken.
• FHIR heeft grote implementatie-bibliotheken met veel voorbeelden.
• De standaard is sterk gefocust op interoperabiliteit: de basis resources kunnen gemakkelijk gebruikt of uitgebreid worden.
• FHIR werkt goed onder RESTful-architecturen (voor onder andere API’s) en voor de informatie-uitwisseling op basis van berichten of documenten.

De internationale FHIR standaard vormt een belangrijke stap in de uitwisseling van gezondheidsgegevens tussen de systemen van verschillende zorgverleners. Een andere belangrijke ontwikkeling in dit kader is de MedMij standaard. Met dit Nederlandse initiatief beschikken patiënten in een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) over hun eigen gezondheidsgegevens. Alle meetgegevens, denk aan bloeddruk, longfunctie of laboratoriumuitslagen, staan hier op één plek. En zijn gemakkelijk uit te wisselen met de zorginformatiesystemen van de geautoriseerde MedMij-zorgverleners.

Maar gezondheidsgegevens zijn niet zomaar uit te wisselen tussen verschillende zorginformatiesystemen. Daarvoor zijn informatiestandaarden nodig. In deze informatiestandaarden staan de afspraken over welke informatie relevant is. En hoe die informatie dan uitgewisseld moet worden. MedMij maakt zoveel mogelijk gebruik van bestaande informatiestandaarden, zoals de FHIR.

Aan deze bestaande informatiestandaarden heeft MedMij specificaties toegevoegd. Hierdoor kan de informatie ook uitgewisseld worden met de verschillende Persoonlijke Gezondheidsomgevingen. Deze MedMij specificaties zijn gemaakt op basis van de FHIR standaard. Die vervolgens in FHIR profielen vertaald worden naar de technische eisen voor de MedMij-gecertificeerde zorginformatiesystemen.

Voor het beheer van FHIR profielen hebben HL7 Nederland en het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz) een convenant ondertekend. Zij valideren, beheren en publiceren samen de gemeenschappelijke bouwstenen voor communicatie volgens de HL7 FHIR-standaard. MedMij neemt vervolgens de gevalideerde producten in zijn catalogus op.

Een concreet voorbeeld is de toepassing van FHIR en MedMij voor de uitwisseling van gezondheidsgegevens van patiënten in de langdurige zorg. Voor de langdurige zorg gebruikt MedMij de Basisgegevens Langdurige Zorg. Deze bestaat uit een selectie van 14 zorginformatiebouwstenen (zibs) zoals behandelaanwijzingen, medicatiegebruik en verpleegkundige interventies. Deze zibs vormen samen een verzameling gegevens die patiënten binnen de langdurige zorg relevant vinden om in hun Persoonlijke Gezondheidsomgeving te vinden.

Het Nictiz heeft voor MedMij deze zibs vertaald naar technische modellen in FHIR, en de toepassing ervan beschreven in een functioneelen technisch ontwerp. Daarnaast heeft het Nictiz een nieuw FHIR package gemaakt met nieuwe profielen die nodig zijn voor de basisgegevens in de langdurige zorg. Leveranciers van Persoonlijke Gezondheidsomgevingen die kandidaat-deelnemer zijn van MedMij kunnen deze Basisgegevens Langdurige Zorg implementeren. En vervolgens - als zij voldoen aan alle eisen - met een label laten zien dat zij MedMij-deelnemer zijn.

Dankzij standaarden als FHIR en MedMij is open, gestandaardiseerde gegevensuitwisseling in de zorg mogelijk. De technische kant vormt dan ook niet de grootste horde om meer gezondheidsgegevens uit te wisselen tussen verschillende zorgorganisaties. De grootste hobbel blijkt vaak een stukje angst te zijn. Angst om te accepteren dat niet zozeer het bezit, maar de uitwisseling van gezondheidsgegevens tussen zorgverleners de meeste toegevoegde waarde heeft.

Nog niet alle betrokken partijen zien het belang van gegevensuitwisseling in. Ze blijven - ook heel terecht - scherp op de waarborging van privacy en beveiliging bij de gegevensuitwisseling. Daarom is het ook zo belangrijk dat de overheid de verbetering van de digitale gegevensuitwisseling in de zorg blijft stimuleren, bijvoorbeeld via de subsidieregeling InZicht. Zodat de vele goed opgezette initiatieven op een zorgvuldige manier verder aan elkaar geknoopt worden. Aan de hand van goed ontwikkelde en up-to-date informatiestandaarden.

Informatiestandaarden, innovatieve apps, wearables en Artificial Intelligence, een betere samenwerking tussen systemen van apotheken en laboratoria en het doorbreken van data-silo’s in de zorgpraktijk zijn inspirerende voorbeelden van de ontwikkeling richting een moderne zorg. Hiermee maakt de zorgsector gebruik van de vele (ICT-)mogelijkheden om de zorg veiliger te maken en behandelingen verder te verbeteren. Standaarden als FHIR en MedMij spelen hierin een belangrijke rol. Wil je meer weten over deze standaarden en over het uitwisselen van gegevens in de zorg? Wil je je organisatie verder klaarmaken voor de toekomst en inspelen op de huidige en toekomstige ontwikkelingen in de zorg? Download dan hieronder het white paper “De route naar een moderne zorgorganisatie”.
 
De route naar een moderne zorgorganisatie E-book voor bestuurders in de zorg